Dr. Bert van der Reijden aan het woord
Over zijn onderzoek naar bloedkanker
Voor Dr. Bert van der Reijden is zijn werk als onderzoeker bij het Radboudumc meer dan wetenschap – het is zijn poging om daadwerkelijk een verschil te maken voor kinderen en volwassenen met kanker. Als jonge leergierige student wilde hij begrijpen hoe ziekten, zoals bloedkanker, ontstaan. Inmiddels jaren later is dit nog net zo. Gedreven blijft hij zich inzetten om nieuwe medicijnen te maken voor kinderen met bloedkanker. Hij vertelt enthousiast: “Ik zie wat mijn werk voor patiënten betekent en dat is enorm waardevol.”
De nieuwsgierige onderzoeker
Tijdens zijn studie scheikunde in Leiden ontdekte Dr. Bert van der Reijden zijn fascinatie voor processen die diep in de cellen van ons lichaam verborgen liggen. Deze speciale plek, de celkern, is een soort ‘regelcentrum’ van een cel: het geeft instructies over hoe en wanneer de cel groeit én het bewaart belangrijke informatie, ons DNA. DNA bevat instructies om eiwitten te maken, die verschillende taken in het lichaam uitvoeren. Sommige eiwitten spelen een rol bij kinderkanker.
Van der Reijden legt uit: “wanneer het DNA verandert kunnen cellen in ons lichaam zich ongecontroleerd gaan delen. Ze negeren instructies om hiermee te stoppen en nemen het helemaal over. Zo ontstaat kanker in het bloed.” Hij vervolgt enthousiast “als jonge en nieuwsgierige onderzoeker wilde ik begrijpen hoe ziekten, zoals bloedkanker, ontstaan.” Inmiddels jaren later is dit nog net zo.
Nieuwe resultaten bieden hoop voor kinderen met bloedkanker
Dagelijks werkt van der Reijden met toewijding aan het maken van betere testen om bloedkanker op te sporen en te bepalen of behandelingen, zoals een stamceltransplantatie, werken. “Samen met mijn team kan ik dokters informatie geven, die nodig is om de juiste behandeling te kiezen. We zien wat het resultaat voor een patiënt betekent en dat is enorm waardevol werk!”
Ook probeert van der Reijden behandelingen te ontdekken en verbeteren voor verschillende vormen van bloedkanker bij volwassenen en kinderen. En met succes: zijn KiKa onderzoek leverde onlangs een veelbelovend resultaat op.
“We vonden dat een bepaald eiwit bloedkanker veroorzaakt bij kinderen. Als we dit eiwit uitschakelen zien we dat de kankercellen stoppen met delen en doodgaan”, vertelt van der Reijden. Hij benadrukt: “Toen we dit ontdekten, had dat echt een wauwfactor. Ik krijg nog steeds kippenvel als ik erover praat.”
Van der Reijden vertelt verder, “bij 10% van de kinderen en volwassenen met bloedkanker vinden we een bepaalde verandering in het DNA. Bij een deel van deze patiënten wordt dit specifieke eiwit gemaakt en ontstaat de ziekte. Maar gelukkig komt het eiwit alleen voor in kankercellen. Dit is erg belangrijk en goed nieuws. Want als je dit eiwit gaat uitschakelen bij patiënten, verwacht je dus weinig bijwerkingen.”
KiKa financierde het onderzoek van van der Reijden.
Hoe nu verder?
Van der Reijden zit niet stil. “Mijn werk is mijn hobby en in mijn hoofd gaat het altijd door.” Continu bedenkt hij nieuwe projecten. “Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens een wetenschappelijk congres, maar ook wanneer ik onder de douche sta of in bed lig”, vertelt hij.
Binnenkort start van der Reijden met een vervolgonderzoek. “We kunnen meten hoeveel van het eiwit er in kankercellen zit. Samen met het Nederlands Kanker Instituut gaan we nu testen of zesduizend medicijnen, goedgekeurd door de Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit, de hoeveelheid van het eiwit kunnen verlagen. Als dit gebeurt, kunnen we in het lab gaan onderzoeken of het medicijn de kankercellen doodt. Zo ja, dan kunnen klinische trials bij kinderen snel starten.”
Over de mogelijke resultaten van dit nieuwe onderzoek is hij nog sceptisch. “We gaan nu veel medicijnen testen. Daar kan wat bij zitten, maar er kan ook niets uitkomen. Maar als je het niet onderzoekt, dan weet je het niet! Het kan zomaar zijn dat een medicijn waar we nooit aan gedacht hebben om aan iemand met bloedkanker te geven, toch in één keer werkt.”
Van der Reijden is ambitieus over de toekomst. “Je moet een lange adem hebben, maar ik zou het heel mooi vinden als ik een of twee nieuwe therapieën zover kan brengen dat ze in de kliniek geïmplementeerd worden.”
Hij vervolgt: "zonder donateurs van KiKa was dit onderzoek niet mogelijk geweest. Hun werk is erg belangrijk, en ik wil tegen hen zeggen: goed werk, vooral doorgaan!”
Dr. Bert van der Reijden (59 jaar) werkt als onderzoeker bij het Radboudumc in Nijmegen. Hij doet onderzoek naar hoe bloedkanker ontstaat. Al 9 jaar zet van der Reijden daarnaast zijn expertise in om als lid van de Wetenschappelijke Raad van KiKa een verschil te maken voor kinderen met kanker. Ook geeft hij les aan de Radboud Universiteit, zet hij zich actief in voor het patiëntenplatform CMyLife en is hij de voorzitter van een internationaal samenwerkingsverband tussen verschillende laboratoria (MODHEM). In zijn vrije tijd beeldhouwt van der Reijden en werkt hij graag in de tuin. Van der Reijden is getrouwd en heeft twee zonen.
