Chromosomale afwijkingen bij AML

Acute lymfatische leukemie (ALL) is de meest voorkomende kanker bij kinderen. Steeds vaker blijken genetische afwijkingen aanwezig te zijn die mogelijk samenhangen met de oorzaak of het gedrag van de leukemie. Er zijn bijvoorbeeld chromosoomafwijkingen in leukemiecellen die samenhangen met een agressieve vorm van leukemie. Middels een nieuwe techniek, die grotendeels in het UMC St. Radboud is ontwikkeld, kan op een veel nauwkeuriger manier de aanwezigheid van nog meer chromosoomafwijkingen worden bestudeerd. Het is te verwachten dat nieuwe genetische afwijkingen die bij leukemie gevonden zullen worden mogelijk van belang zijn voor het ontstaan van leukemie én voor de behandeling.  

Het vervolg

Het onderzoek is in 2006 gestart. Inmiddels is van 50 kinderen de vorm van leukemie onderzocht. Met de nieuwe, nauwkeurigere, techniek zijn bij ongeveer 60% leukemievormen afwijkingen gevonden in de genen die betrokken zijn bij de celdeling of ontwikkeling van leukemiecellen. Die afwijkingen zitten in het regelmechanisme van een gezonde beenmergcel.  
Onderzocht gaat worden welk eiwit verantwoordelijk is voor deze ‘verkeerde’ deling. Ook gaat worden onderzocht hoe deze afwijkingen gebruikt kunnen worden in de ontwikkeling van nieuwe en betere behandelingen.  

Conclusie  

Acute lymfatische leukemie (ALL) is de meest voorkomende vorm van kanker bij kinderen. In Nederland wordt deze ziekte ieder jaar bij ongeveer 120 kinderen geconstateerd. De meerderheid wordt gelukkig genezen, maar bij circa 25% van de kinderen komt de ziekte terug en deze blijkt dan vaak ongevoelig te zijn geworden voor de behandeling, wat bekend staat als therapie resistentie. De kans op genezing voor een kind met resistente leukemie is klein, en de laatste jaren nauwelijks verbeterd. Door gericht onderzoek te doen naar de genetische veranderingen in de leukemiecellen die het terugkeren van de ziekte en de ermee samenhangende therapie resistentie veroorzaken, hopen we erachter te komen welke cellulaire processen hierbij een rol spelen. Bovendien is gedetailleerde kennis over het ontstaan van leukemie en factoren die bijdragen aan therapie resistentie noodzakelijk voor het ontwikkelen van meer (patiënt) specifieke vormen van therapie met minder toxische bijwerkingen.  

Met dit onderzoek is door middel van de nieuwste genetische technieken onderzocht welke genetische veranderingen optreden bij ALL. Hieruit is onder andere gebleken dat genen betrokken bij de ontwikkeling van witte bloedcellen aanleiding kunnen geven tot het ontstaan of de progressie van ALL. Tenminste één van deze genen, BTG1, lijkt ook een rol te spelen bij therapie resistentie. Een ander gen, Ikaros, blijkt veel vaker veranderd in patiënten waarbij de ziekte terugkomt dan bij patiënten waarin dit niet het geval is. Met deze belangrijke kennis kan nu de rol van de door deze genen gecodeerde eiwitten verder worden onderzocht. Verwacht wordt dat deze kennis zal bijdragen aan een effectievere diagnose en behandeling van (therapie resistente) ALL bij kinderen.  

Onderzoeksnummer: 7  
Centrum: Amalia Kinderziekenhuis Radboudumc Nijmegen 
Startjaar: 2005 
Looptijd: 4 jaar 
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 359.754