Achtergebleven leukemiecellen voorspellen terugkeer van ziekte

Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van bloedkanker die tijdens de kinderleeftijd weinig voorkomt (circa 25 patiënten per jaar in Nederland). Alhoewel de overlevingskansen van kinderen met AML de laatste jaren beter zijn geworden door zwaardere chemotherapie, keert de ziekte bij ongeveer 40% van de kinderen toch terug (recidief). Het vroegtijdig kunnen voorspellen van de kans op een recidief maakt het mogelijk om patiënten al vroeg in de behandeling “op maat” te kunnen behandelen: intensievere therapie voor kinderen met een hoge kans op een recidief en lichtere therapie (en dus mogelijk minder bijwerkingen) voor kinderen met een kleine kans op een recidief. Uit eerdere studies, onder andere uit Nederland, is gebleken dat de kans op terugkeer van de ziekte groter is bij patiënten bij wie tijdens de therapie nog kleine aantallen AML-cellen in het beenmerg aantoonbaar zijn (MRD-positief). 

Over het onderzoek 

Om te bepalen of er leukemiecellen achterblijven in het beenmerg, gebruiken onderzoekers een methode (MRD-diagnostiek) die cel-specifieke labels toevoegt aan de cellen in de beenmergmonsters. Hiermee kunnen zelfs kleine aantallen achtergebleven leukemiecellen aangetoond worden. Onderzoekers van het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis optimaliseerden deze methode. 

Resultaat 

Voorheen gebruikten onderzoekers maximaal vier verschillende labels. In deze studie is de techniek geoptimaliseerd en gebruikten de onderzoekers acht verschillende labels. Hierdoor is de kans op het vinden van kleine hoeveelheden achtergebleven leukemiecellen groter en is er een grotere zekerheid dat het daadwerkelijk om leukemiecellen gaat. De onderzoekers hebben met deze geoptimaliseerde methode 368 beenmergmonsters, afkomstig van 99 patiënten, gemeten. Onder andere op basis van deze studie is er een nieuw behandelingsprotocol opgestart in Nederland en meerdere andere landen. Hierbij wordt op twee verschillende tijdstippen MRD gemeten, en op basis van de uitslag wordt ingegrepen in de behandeling. Dit betekent dat kinderen met een hoge MRD-waarde op één van beide gemeten tijdstippen, ingedeeld wordt in een hogere risicogroep met intensievere therapie tot gevolg. Hiermee kunnen de kinderen die hoger risico hebben op terugkeer van de ziekte, vroegtijdig geselecteerd worden en kan de uitkomst op langere termijn verbeterd worden. 

Onderzoeksnummer: 70  
Centrum: Sophia Kinderziekenhuis – Erasmus MC Rotterdam/SKION 
Startjaar: 2011  
Looptijd: 4 jaar 
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 420.000