Vaccinatie bij kinderkanker

Over het onderzoek

Uit een klinische vaccinatiestudie blijkt dat kinderen goed en veilig tegen waterpokken gevaccineerd kunnen worden tijdens de behandeling van hun ziekte. Het vaccineren gebeurt ten tijde van een korte ingelaste pauze van de behandeling.  
De vraag die tijdens dit onderzoek beantwoord zal worden is of de bescherming van de vaccinatie tegen waterpokken meetbaar is (nog voordat er plotseling waterpokken op school of thuis is uitgebroken). Het meten van antistoffen tegen het waterpokkenvirus na de vaccinatie geeft niet genoeg duidelijkheid en daarom het op een andere manier geprobeerd, namelijk door het meten van bepaalde afweercellen in het bloed. De vraag is of deze afweercellen tegen het waterpokkenvirus aantoonbaar zijn na 1 of 2 vaccinaties en of deze afweercellen zorgen voor de veronderstelde bescherming. Uiterst belangrijk is dat de vaccinaties veilig en voldoende beschermend zijn. 

Het onderzoek

In de eerste periode is er vastgesteld dat celproliferatie (celvermeerdering door deling) een gevoelige techniek is om de afweercellen specifiek tegen waterpokken vast te stellen, maar dat de manier om het aantal te bepalen relatief lastig blijft. Na deze initiële fase is er in de tussentijd voldoende ervaring door de analist opgedaan met controlematerialen en zijn we gestart met de eerste serie van patiëntmonsters. In bloedmonsters van 30 kinderen met kanker (gemiddeld 8 monsters per kind) blijkt de toename van het aantal specifieke afweercellen aangetoond te kunnen worden. 
Het testen van de toename in het aantal specifieke afweercellen in patiëntseries is zo uitgevoerd dat tegelijkertijd een analyse van 25 verschillende afweereiwitten (cytokines) verricht kon worden. Deze resultaten zullen zeer binnenkort bekend worden. Als daaruit blijkt dat tijdens de stimulatie van de specifieke afweercellen een enkel bepaald afweereiwit of afweereiwit patroon gedetecteerd kan worden, is dit mogelijkerwijs een betere wijze van kwantificering.  
We zullen het komende jaar de series van patiëntmaterialen op geplande wijze verder doormeten. De data van proliferatie en cytokine(n) zullen we daarbij vergelijken met de reeds bekende humorale respons tegen hetzelfde VZV-specifieke antigeen.  

De resultaten  

Kinderoncologische patiënten kunnen veilig gevaccineerd worden met een levend-verzwakt waterpokkenvirus (VZV) vaccin tijdens chemotherapie.  
De antistofvorming is verstoord bij chemotherapeutische behandelingen voor solide tumoren en leukemie, zo is gebleken uit ons onderzoek. Om die reden wordt een tweede vaccinatie sterk aangeraden voor optimale antistofvorming, met de gedachte dat die antistoffen tegen het waterpokkenvirus (VZV) optimale bescherming tegen waterpokken biedt. We weten echter ook dat zelfs na een 2e vaccinatie toch niet bij alle kinderen voldoende antistoffen worden aangemaakt. Bij ongeveer 70% van de patiënten werden goede antistofhoeveelheden tegen waterpokken vastgesteld.  
Geen maximaal resultaat, maar met dit onderzoek is gelukkig ook gebleken dat alle kinderen die tweemaal gevaccineerd zijn wel degelijk een zekere activiteit van hun afweercellen tegen de waterpokken krijgen. Deze zogenaamde VZV-specifieke T-cel reactiviteit betekent dat deze kinderen veel minder ernstige waterpokken infecties krijgen als ze het waterpokkenvirus oplopen. Omdat toch regelmatig onduidelijk is of en wanneer er door de patiënten werkelijk contact met VZV is geweest, betekent deze bescherming na 2-voudige VZV vaccinaties een zorg minder. Dat betekent dat de vaccinatie bescherming biedt tegen de gevreesde waterpokken doorbraak infecties (dus ondanks de afwezigheid van antistoffen wordt toch bescherming bereikt).  
Het zou juist zijn om deze risicogroep van kinderen te vaccineren tegen de waterpokken indien zij nog geen waterpokken eerder hebben doorgemaakt. Dit kan veilig plaatsvinden op voorwaarde dat de waterpokkenvaccinatie wordt verricht binnen de vastgestelde grenzen van een goed bloedbeeld met voldoende afweercellen en met in achtneming van het stoppen van de prednison voor een periode van 2 weken vooraf aan de vaccinatie tot 1 week na de vaccinatie. Zo is bescherming goed mogelijk.  

Onderzoeksnummer: 25 
Centrum: Emma Kinderziekenhuis - AMC Amsterdam 
Startjaar:  2008 
Looptijd: 2 jaar 
Totale kosten/bijdrage KiKa: € 137.111